Marc Companjen
Door Frank ben ik betrokken geraakt bij het project in Gulu. Met name het aspect hulp verlenen door actief onze kennis te delen met vakgenoten spreekt mij erg aan.
Al bijna 40 jaar ben ik getrouwd met Evelyn en we hebben samen twee dochters, Linde en Lotte. Sinds 1986 werk ik als anesthesiemedewerker binnen de Isala Klinieken te Zwolle en heb daarin het vak anesthesiologie zien evolueren van een handelend, beschouwend beroep met klinische blik naar een technisch, handelend beroep waarbij het intermenselijke nooit uit het oog verloren is geweest.
Begin 2001 ben ik door Interplast benaderd voor mijn eerste missie in Burkina Faso. Al snel volgde projecten in Ghana, 3 opeenvolgende jaren met de stichting “Care to Move”, vervolgens Bangladesh met “dokters van de wereld” en nu volgt Gulu Oeganda.
De klik met Frank is voor mij van groot belang, zijn enthousiasme werkt zeer aanstekelijk en is voor deze missie essentieel. Het concept en de doelstellingen van het project kloppen helemaal.
Mijn motto: Met hele kleine stapjes is het mogelijk om hele grote successen te behalen, geluk te brengen.
Frank Haklander
Ik ben vanaf het begin betrokken geweest bij dit project en was direct enthousiast over de keuze die we destijds gemaakt hebben omdat het toekomstbestendig is. We brengen geen geld, wel kennis en ondersteunende middelen.
Ik ben getrouwd met Marja en samen hebben we 2 dochters, Annemieke en Renske en sinds kort (2023) twee kleindochters, Lea en Noa. Ik werk al bijna 30 jaar op de operatieafdeling van de Isala Klinieken in Zwolle. Als anesthesiemedewerker heb ik de ontwikkeling van ons beroep van dichtbij meegemaakt.
Mijn buitenland-ervaring heb ik opgedaan via Interplast Nederland en Interplast Duitsland, via diverse projecten in Tsjetsjenië, Jemen en Tanzania. Ik heb daar als anesthesiemedewerker aan deelgenomen. De samenwerking met Marc is voor mij van enorme toegevoegde waarde omdat we dezelfde drive hebben; in een mooi land met een prachtige cultuur de kwaliteit van zorg op een hoger level brengen.
Mijn motto: Al is het een druppel op een gloeiende plaat, als niemand druppelt gebeurt er helemaal niets.
Joep Dille
Via VSO, www.vso.nl, heb ik 3 jaar op de Filipijnen gewerkt in een basisgezondheidszorg project. Nu werk ik alweer 15 jaar in de Isala Klinieken als hoofd van de afdeling Innovatie en Wetenschap. Ik ben getrouwd en heb 3 kinderen, een zoon en twee dochters.
Door mijn contacten met VSO kwam daar de vraag of ik wilde onderzoeken of er vanuit de Isala mogelijkheden waren om te ‘twinnen’ met het Gulu Referal Hospital in Gulu, Uganda. VSO had daar een project met als doel de reductie van moeder en kind sterfte. Uiteindelijk heeft dat na een verkenning ter plaatse in 2018 geleid tot dit initiatief en de oprichting van deze stichting.
Harry Naber
Inmiddels ben ik al ruim 30 jaar werkzaam als anesthesioloog in de Isala Klinieken in Zwolle. Naast anesthesist werk ik ook veel op de IC als intensivist. Al heel veel jaren ben ik betrokken geweest bij diverse projecten in Afrika. In Ghana heb ik vaak anesthesie bij traumatologie-operaties gegeven.
Ik ben getrouwd en heb 2 zoons en een dochter. Sinds vorig jaar (2021) ben ik bevorderd tot opa.
Dit project spreekt mij erg aan omdat dit de basis is van goede zorg. Scholing aan de basis heeft de meeste potentie dat het toekomst bestendig is.
Gulu District, gelegen in Noord Oeganda, is een gebied half zo groot als Nederland. In totaal zijn er 63 gezondheidsinstellingen, merendeels bestaande uit health centra in de rurale gebieden en daarnaast twee ziekenhuizen:
- Gulu Regional Referral Hospital (GRRH), een tertiair overheidsziekenhuis (in eerste instantie was dit ziekenhuis voorgedragen door VSO als partner).
- Lacor, een Canadees missie-ziekenhuis. Lacor is voor Oegandese begrippen een goed draaiend ziekenhuis. Patiënten moeten voor de geleverde zorg betalen, dus de zorg is alleen beschikbaar voor de beter gesitueerden.
Tussen 2016 en 2018 is door VSO een moeder-kindzorg programma geïmplementeerd, waarin internationale vrijwilligers (neonatologie verpleegkundigen, verloskundigen en een gynaecoloog) hun expertise hebben gedeeld met vakgenoten in het GRRH en een aantal health centra. In maart 2019 is een tweejarig vervolgprogramma gestart om moeder-kindzorg in de regio verder te verbeteren.
In 2016 heeft Voluntary Service Overseas (VSO) de Isala Klinieken benaderd met de vraag of wij willen participeren in een twinning programma in Oeganda.
Adriaan Mostert en Joep Dille hebben deze vraag opgepakt en zijn samen met Paul van Keeken (medische technologie), Harry Naber (anesthesist) en Frank Haklander (anesthesiemedewerker) begonnen met het plannen van een inventarisatiemissie naar Gulu. In 2017 is Adriaan Mostert afgereisd naar Oeganda en heeft daar een verkennend bezoek gebracht aan het Gulu Regional Referal Hospital (GRRH) in Noord Oeganda. Het was direct duidelijk dat de noodzaak hoog was. vervolgens werd een inventarisatiebezoek gepland in maart 2018. Paul, Joep en Frank hebben ter plaatse een inventarisatie gemaakt van de staat van onderhoud van de apparatuur, de logistieke ondersteuning van VSO en de kwaliteit van de anesthesie op de operatiekamers.
De staat van onderhoud van de apparatuur was minimaal en het ontbrak aan inzicht en kennis van de (gedoneerde) apparatuur. Verder was de theoretische kennis van de Clinical Officers Anesthesia (soort Physisian Assistents) op redelijk niveau maar werd al snel duidelijk dat de praktische vaardigheden erg slecht waren. In gesprek met de docenten van de opleiding van deze Clinical Officers bleek dat er een enorm tekort was en is aan trainers. Er werd ons toen door de leiding dringend verzocht deze ondersteuning te bieden en voor de toekomst te garanderen.
Schoollokalen
Voorbereiden op de lessen
Regionaal opleidingscentrum zorg
Update activiteiten
De afgelopen jaren hebben Isala-mensen bezoeken gebracht aan Gulu: Adriaan Mostert (orthopeed) in 2017;
Frank Haklander (anesthesiemedewerker), Paul van Keeken (medische technologie) en Joep Dille (manager onderzoek) in 2018;
Frank Haklander, Marc Companjen (anesthesiemedewerkers) en Harry Naber (anesthesist) in 2019 en 2020.
De eerste twee bezoeken (2017, 2018) waren oriënterend.
De belangrijkste conclusies:
1) De nood is hoog in Gulu District;
2) Voor een duurzame impact en een bredere verspreiding binnen de regio is scholing van groot belang. Om die reden is samenwerking gezocht met het Gulu College of Health Sciences. Daar worden onder andere anesthesiemedewerkers opgeleid. Na een aantal bezoeken aan de OK van GRRH en Lacor bleek de pre-, per- en postoperatieve anesthesiologische begeleiding van slechte kwaliteit. Theoretische kennis is ruim voldoende aanwezig, maar de praktische toepassing blijft ver achter.
Tijdens het bezoek in 2019 en 2020 hebben we, in overleg met de verantwoordelijk studieleider (Jacinta Amito), een training van twee weken gegeven aan 1e en 2e jaar-studenten anesthesiemedewerkers welke aansloot aan het curriculum van de opleiding. Deze trainingen waren vooral gericht op het leren en praktisch oefenen van anesthesiologische vaardigheden.
Door te investeren in het ontwikkelen van vaardigheden rondom anesthesie zal de kwaliteit van de operatieve zorg in de hele regio toenemen. De studenten komen uit de hele regio, heel Noord Oeganda, naar Gulu om te worden opgeleid. De afgestudeerde studenten werken zowel in de beide ziekenhuizen als in de zogenaamde ‘health centra IV’, waar ook sectio’s en kleine operaties kunnen worden uitgevoerd. Nu kan die zorg niet geboden worden omdat er te weinig anesthesisten zijn.
In tegenstelling tot Nederland is het in Oeganda toegestaan dat de anesthesiemedewerkers vanuit praktisch oogpunt veel meer zelfstandig werken. De functie is dan ook Clinical Officer Anesthesia, een functie tussen anesthesiemedewerker en anesthesist in.
Om de praktische vaardigheden beter te ontwikkelen moet er een mogelijkheid zijn om te kunnen trainen. Daarom is het plan om in de toekomst een skillslab te realiseren op het terrein van het GRRH.
- Wij zijn een kundige en ervaren partner voor het verder verbeteren van de gezondheidszorg in Gulu District;
- Scholing en training op het gebied van anesthesie en technisch onderhoud ontbreken nu nog grotendeels bij de zorgprogramma’s in Gulu District. Met het “Teach the teacher” concept kunnen we zorgen voor kwaliteitsverbetering van zorg in Gulu maar ook daarbuiten;
- Samenwerking met Gulu College of Health Sciences biedt een goede basis voor het realiseren van duurzame impact. De universiteit van Gulu zou eventueel een goede lokale partner kunnen zijn.
Dit leidt tot onderstaande doelstellingen:
Realisatie
Om bovengenoemde doelen te realiseren hebben we geld nodig. Helaas heeft VSO zich als partner uit Gulu teruggetrokken in coronatijd omdat de funding ten einde liep. VSO was voor ons een betrouwbare partner met een goed netwerk. Gelukkig blijft het hoofdkantoor in Kampala bestaan zodat we mogelijk in de toekomst gebruik kunnen maken van hun netwerk in Oeganda. De laatste 2 jaar hebben we deels het project op eigen kosten gedaan, omdat we erin geloven. We hebben het ook gedaan omdat zich mogelijk een grotere sponsor zou aandienen. Helaas is door de coronapandemie daar een streep doorgehaald.
Wij zijn daarom op zoek naar individuele giften, kleine en grote sponsoren. Vandaar deze actie met crowdfunding. Wij geloven dat door kennis te delen we van toegevoegde waarde kunnen zijn voor de ontwikkeling van betere zorg in met name het arme Noord Oeganda. We hebben per jaar ongeveer € 7.500,- nodig. Hiervan kunnen de medewerkers naar Gulu reizen en kunnen we het skillslab steeds meer van materiaal voorzien.
Evaluatie
Jaarlijks zullen de activiteiten en resultaten worden geëvalueerd met het Gulu College of Health Sciences. Op die momenten zal worden beoordeeld of en zo ja, met welke inhoud en onder welke condities de samenwerking zal worden gecontinueerd. Het lijkt verstandig i.v.m. de externe fondsen het initiatief in de stichting “TASNU” onder te brengen.